De vijf fases van de bordspelhobby

Het is januari 2020 en ik ben nu twee jaar bordspelfan. Daarvóór speelde ik ook heus spellen, maar die noemde ik toen nog ‘spelletjes’. Ze deden me nog niet zo veel en waren zeker geen onderdeel van mijn lifestyle. Tegenwoordig is dat wel anders. Ik organiseer bordspelavonden, bezoek spellenbeurzen en -winkels en, mijn hemel, ben zelfs een eigen website en podcast begonnen. En dat woord ‘spelletjes’ kan ik nog maar moeilijk hebben. Wat is er toch gebeurd? Aan de start van een nieuw bordspeljaar kijk ik eens terug. En zie daar, ik ontwaar een patroon.

Als ik terugkijk op twee jaar bordspelplezier, dan zie ik een interessante ontwikkeling. Deden spellen me eerst nog weinig, plotseling werden ze een ‘way of life’. En wilde ik eerst nog alle spellen hebben die er bestonden, nu ben ik een stuk selectiever. Een spel kan een last in de kast zijn en daar koop ik ze niet voor. Liever breng ik de boel nu terug tot de essentie, tot de, ik noem maar wat, vijftig spellen die mijn hartje beroeren. Grappig genoeg hoor ik dit meer bordspelers zeggen. Dat ze bordspellen op latere leeftijd ‘ontdekten’ (ook al speelden ze als kind al spellen) en dat ze van een onstilbare honger naar een zekere verfijnde smaak zijn gegaan.

Het is zondagochtend en ik zit wat te mijmeren over die evolutie van de bordspelfan. Zou er een systeem achter zitten, een terugkerend patroon? Ik zou geen bordspeler zijn als ik daar niet in geloofde. Dus, hoppekee, we verbinden er een getal aan - ik noem maar wat, vijf – en we hebben orde op zaken gesteld. Lieve lezer, ik presenteer: de vijf fases van de bordspelhobby. Of te wel, de vijf fases van mijn hobby tot nu toe.

Moge u zich erin herkennen.

Fase één: Spellen zijn nog ‘spelletjes’
In de eerste fase vond ik het leuk om af en toe een spelletje te doen. Een kort kaartspelletje dan, hè, of een grappige party game. Zo’n spel moest niet te lang duren of al te veel van mijn hersens vragen. Ik deed het verdorie voor de ontspanning, of de gezelligheid. Als kind kon ik nog uren uittrekken voor een potje Monopoly of een avond Meppen, maar daar had ik als dertiger de tijd niet meer voor. Een onderdeel van mijn levensstijl was het zeker niet. Voor zover ik wist, waren alle bestaande spellen in de Intertoys te vinden. Van wat ik daar zo zag, had ik de leuke spellen er wel tussenuit gepikt.

Fase 2: Maar wacht, er is meer!
Iets moet je van dat pad van eenvoudige, welbekende spelletjes trekken. Voor mij gebeurde dat dus in januari 2018. Mijn echtgenoot was al maanden bordspelfan en probeerde mij steeds maar tot spellen te verleiden. Dat lukte matig. Ik wilde nog wel een Cards Against Humanity spelen (die had hij me met kerst cadeau gedaan), maar verder leken zijn spellen me onnodig complex. Tot we Orléans speelden, een behoorlijk gelaagd spel waarin je over allerlei radertjes tegelijk moet nadenken. Deze snapte ik! Er klikte iets, ik voelde het spelsysteem intuïtief aan. Ik kon het zo naar mijn hand zetten en mijn man met gemak verslaan. Dat was nog eens lekker! Niet zo zeer om te winnen (hoewel…), maar om zo intens bezig te zijn, zo ‘aan’ te staan en me nog capabel te voelen ook. Dat smaakte naar meer.

En toen was het hek dus van de dam.

Fase 3: Een onstilbare honger
Want toen wilde ik meer van dat soort ervaringen. Tuurlijk, ik speelde ook nog graag kaartspellen en party games, maar die complexere spellen, die alleen online of in speciaalzaken te vinden zijn, waren als voedsel voor mijn brein. Ik begon filmpjes online te kijken om ideeën op te doen en ontdekte hoeveel spellen er jaarlijks uitkomen (duizenden). Vooral YouTube-kanaal The Dice Tower, een fontein aan spellenkennis, zette me aan tot eindeloze aankopen. Ik had heel wat in te halen, leek het. In elke stad waar ik kwam, checkte ik of er een bordspelwinkel was. Onze spellenverzameling groeide binnen een jaar tot honderdvijftig.  Net als mijn man veranderde ik bovendien in een missionaris. Meer spelers moesten we hebben! Voor het spelersaantal, tuurlijk, maar ook om dat intense gevoel van ‘aan’ staan met zoveel mogelijk mensen te delen. We hielden ons eerste spellenfeest en ik begon te schrijven voor een spellensite. Het bordspel werd een vast deel van ons leven. Hoe meer bordspellen, hoe beter.

Fase 4: Het ontwikkelen van een eigen smaak
In die tijd verzamelden we ook veel missers. We gingen af op YouTube-recensies, maar die klopten niet altijd voor ons. Fog of Love bijvoorbeeld, bejubeld door Shut Up & Sit Down, voelde vooral ongemakkelijk en Agricola, een klassieker volgens velen, voelde eerder als werk. Ik had toch iets meer achtergrondkennis nodig, begreep ik. Ik begon me te verdiepen in spelmechanismen en ontdekte gaandeweg wat ‘mijn ding’ was (voor de kenner: engine building, worker placement, drafting en push-your-luck). Ik ontwikkelde een bepaalde smaak en mijn aankopen werden gerichter. Niet geringer overigens. We deden er spellen uit, maar er kwamen net zo hard nieuwe spellen in. Mijn smaak in Youtube-kanalen en podcasts verschoof ook. Van de serieuze, informatieve kanalen als The Dice Tower naar de ironische, zichzelf niet serieus nemende stemmen van Shut Up & Sit Down en Sporadically Board. Het moest allemaal natuurlijk wel een grapje blijven.

Fase 5: Van kwantiteit naar kwaliteit
Ondertussen heb ik, merk ik, een nieuw punt bereikt. Met een paar jaar speelervaring op zak begin ik te zien wat de echte parels in onze verzameling zijn. Dat zijn de spellen die, hoe klein of groot ze ook zijn, elke keer weer ‘werken’. Die mijn brein blijven voeden als een hoorn des overvloeds. Of die feestjes doen opbloeien alsof het niets is. Succes gegarandeerd. Er zijn niet zoveel spellen die dat kunnen. We hebben de laatste tijd een hoop van onze spellen verkocht of weggegeven en kopen een stuk minder nieuwe. Alleen de potentiële evergreens komen er nu nog bij ons in. Dat scheelt een koop ‘spellenlast’: van die spellen in de kast die je beschuldigend aanstaren, omdat je ze nooit speelt. We hebben overigens nog steeds over de honderd spellen. Maar het duurt vast niet zo lang meer of we hebben er een perfecte vijftig. Of zestig. Of zeventig. We zien nog wel.

Als je in de ene fase zit, dan kan een andere moeilijk invoelbaar zijn. Toen ik nog in fase één zat, zat mijn man al in fase drie en begreep ik zijn fascinatie niet zo. Wat hadden al die spellen toch te bieden? Toen ik in fase drie zat en bekende YouTubers hoorde zeggen dat ze spellen wég deden, dacht ik, hoe kunnen ze? Je hebt toch nooit spellen genoeg? En nu ik zelf in fase vijf zit en nieuwe fans flink in zie slaan, houd ik maar wijselijk mijn mond. Ieder zijn eigen traject. Less is more, maar dat zeggen alleen mensen met geld genoeg.

Ik ben benieuwd, lieve lezer, of je bovenstaande herkent. En zo ja, in welke fase je dan zit. Of zo nee, wat je zelf voor patronen ziet. Ondertussen is het zondagavond en zwaai ik af. Op naar een mooie nieuwe week in bordspelland.

Tschüss!