Anna: "Ik voelde me heel lang niet thuis tussen de bordspelers."

Ik interview Anna Wassenburg, een arts-in-wording die in de bordspelwereld zowel nationaal als internationaal aan de weg timmert. In Nederland heeft ze de website Budgetspelen.nl helpen opzetten, waarvan ze nu de redactie leidt. Over de grens is ze onderdeel van het Dice Tower Network, het bekendste bordspel-YouTube-kanaal ter wereld. Hoe dat is? “Vooral eenrichtingsverkeer, hoor.” Als vrouw in de bordspelwereld heeft ze haar weg moeten vinden. Nu weet ze: er zijn twee typen bordspelers in de spellenwereld en bij maar één daarvan voelt ze zich thuis.

Om aan het interview toe te komen, moeten we een aantal technische uitdagingen overwinnen. Anna zit op een berg in Oostenrijk en de verbinding is niet al te best. Skypen wil niet, facetimen ook niet. Uiteindelijk biedt Whatsapp uitkomst.

Terwijl haar familie aan de après-ski zit, vertelt Anna over The Dice Tower, het artsenbestaan en haar ervaringen als jonge vrouw in een door mannen gedomineerde bordspelwereld. We zijn uren in gesprek.

De eerste vraag is altijd: noem vijf spellen die een beeld geven van je spellensmaak.

“Daar moet sowieso Pandemic in. Dat komt doordat het een coöp is, maar ook omdat het thema er zo goed in doorblinkt. De speelervaring is geweldig, want je krijgt echt iets samen voor elkaar. Pandemic Legacy was al helemaal tof. Dan mag je doosjes kapot maken, een beetje zoals bij een adventkalender – heerlijk toch?”

“Dan Ticket to Ride, omdat ik dat met iedereen kan spelen. Ik heb Ticket to Ride ooit twee dagen op een spellenbeurs non-stop uit staan leggen en nog vond ik het prachtig. Het is zo’n spel voor alle generaties, je ziet het bij mensen klikken. De familie komt samen rond zo’n spel. Eigenlijk moet ieder gezin dit hebben in plaats van Monopoly.”

“Verder hou ik van tegellegspellen, zoals Patchwork. Wat ik heel belangrijk vind, is dat je in een spel iets moois aan het bouwen bent, iets waar je trots op terug kunt kijken. Dan maakt het niet uit of je wint of verliest. Het leukste spel in dit genre vind ik Castles of Mad King Ludwig. Nee, doe maar Skye.”

“Maar ik hou ook van de gekkere spellen, waarin vooral het speelplezier van belang is. Meeple Circus bijvoorbeeld – daar had ik nou nooit van gedacht dat ik het leuk zou vinden. Wat leuk is, is dat je van elkaar ziet wat je aan het bouwen bent en dat je dan pijnlijk fanatiek wordt. Dan moet je het in de laatste ronde ook nog eens aan elkaar presenteren met een circusmuziekje op de achtergrond. Het is een soort campy kutheid die gewoon geweldig is. Man, wat worden mensen er bloedje fanatiek van! Je leert je vriendinnen van een hele andere kant kennen.”

“Wat betreft de meer crunchy spellen… Daar heb ik er meerdere van. Uhm… Dan ga ik toch voor Terraforming Mars. Daarin moet ik steeds bedenken wat iedereen aan het doen is, met welke kaarten ik het best kan doorgaan, etc. Lekker met mijn eigen engine bezig zijn. Dat heb je in spellen waar je punten bij elkaar sprokkelt. Ik hou wel van wat randomness en variable player power…“

Even tussendoor: bij Anna vliegen de Engelse termen je om de oren. Het is lastig ze te vertalen, maar mocht je geïnteresseerd zijn, dan worden hier de belangrijkste termen uitgelegd. Niet door mij, hoor. Door die toonaangevende Dice Tower.

“… want dan moet ik echt voor dat moment, die game, het puzzeltje oplossen. De startpositie bepaalt de puzzel. Dat is echt super lekker. Spellen waarin je alles kunt uitdenken, daar ben ik niet zo van. Er zijn mensen die dat véél beter kunnen dan ik. Ik speel liever in op het spel, op de situatie van dat moment.”

Herken je dat trouwens in je werk als arts?

“Ja, je moet in korte tijd de essentie van een persoon achterhalen en daarop inspelen. Ik vind het altijd een uitdaging om bij iedere patiënt te achterhalen wat die leuk vindt en hoe ik hem aan het lachen krijg. Dat had ik vroeger al, achter de kassa bij de Albert Heijn, weet je wel, dat je probeert plezier toe te voegen aan iemands dag. Dat is echt een spelletje voor mij. Bij patiënten is het ingewikkelder, omdat je ook iemands vertrouwen moet winnen. Tijdens je studie leren ze je dat je beter geen grapjes kunt maken, maar dat geloof ik niet. Ik vind het juist fijn om daarmee iemands vertrouwen te winnen. Om zo iemands hulpvraag te achterhalen. Er komen altijd tig mensen binnen met lage rugpijn, maar allemaal om verschillende redenen.”

Anna loopt momenteel co-schappen, een crunchy game op zich.

“Co-schappen zijn heftig. Je moet heel hard in het moment leven. Het zijn de laatste drie jaar van geneeskunde en je loopt steeds kort stage bij allerlei afdelingen van het ziekenhuis. Je moet dus elke keer weer een nieuwe situatie leren kennen, nieuwe ziektebeelden, nieuwe collega’s, maar er wordt wel meteen verwacht dat je overal verstand van hebt. Je moet constant iedereen aanvoelen, terwijl je nooit een onderdeel van het geheel bent. Je wordt niet betaald, maar zit er wel 48 uur in de week, zo niet meer.”

Tijdens haar eerste operatie ooit voelde ze zich een olifant in een porseleinkast. “Iedereen daar was op elkaar in gespeeld, maar ik zat alleen maar in de weg. Het is heel belangrijk dat bepaalde gebieden steriel blijven en dat je daar dus niet gaat staan. Man, wat was ik daar over in de stress. Roept iemand ineens tegen me: “Jij ziet er bang uit! Ga maar in de hoek staan.” Ik ben ook niet zo lang, hè, 1.57m, dus dan sta je daar al knullig op een stoeltje.”

“Maar zo’n operatie, dat is ook het mooiste dat er is, hoor. Ik weet nog die keer dat een patiënte beide borsten moest verliezen…”

Ik heb de rest van het onsmakelijke verhaal niet genoteerd, vrees ik. Ik ben met reden nooit arts geworden.

Hoe zie je het na je studie?

“Ik hoef niet zo nodig in een ziekenhuis te werken. Het is een hard wereldje. Ik hou meer van het mensendeel. En ik wil ruimte houden voor mijn hobby’s. Je moet zo veel opgeven voor het arts-zijn. Mijn vriend en zusje doen het ook en dat maakt me soms wel bang. Dan denk ik, waar zijn we met z’n allen mee bezig? Ik wil niet vijf dagen in een ziekenhuis werken. Liever als huisarts of bedrijfsarts. Ja, dat klinkt misschien gek, maar als bedrijfsarts heb je meer tijd om een patiënt te begeleiden, hem te helpen zijn pad in het leven weer te vinden.”

Ik hoop dat ze dat rustigere pad verkiest. Anders gaat er een drijvende kracht achter de Nederlandse spellenwereld verloren.

Even terug naar spellen: welk spel wil je nóóit meer spelen?

“Dat weet ik gelijk, want dat was echt vreselijk: Mountains of Madness! Ik deed dat met vrienden die nogal van de social deduction [geheime rollenspellen en dergelijke – red.] waren. Dat is sowieso een genre dat ik niet leuk vind, al dat geneuzel dat op niks uitdraait. Urenlange what-if-scenario’s en dat iemand dan een totaal andere rol blijkt te hebben. Het is een soort gedwongen socialisatie voor nerds, oooohhhhhh!”

Dit zit duidelijk diep. Anna haalt even rustig adem.

“We speelden Mountains of Madness  op Spiel [een grote spellenbeurs in Duitsland – red.] en ik voelde al, dit is niks voor mij, het is coöp, met een Cthulhu-thema, je wordt gedwongen je op een bepaalde manier te gedragen. Dan kreeg je van die kaarten met opdrachten als “vanaf nu mag je alleen nog maar nee zeggen” of “vanaf nu mag je alleen nog de persoon rechts van je aankijken”. Dat stond de effectieve samenwerking in de weg en ik dacht echt, waarom? Ik zat me óp te vreten. Het ging ook voor geen meter en uiteindelijk hadden we toch nog gewonnen. Maar waarom dan? Het voelde allemaal onwijs opgelegd."

Hoe heb je bordspellen eigenlijk ontdekt?

“Tijdens de middelbare school stapte ik een keer de plaatselijke bordspelwinkel binnen. Toen kocht ik een beetje random drie spellen. De grap is, die spellen heb ik nu nog, want dat bleken hele goede te zijn: Ticket to Ride, Small World en Agricola. In die tijd was ik nog helemaal niet bekend met moderne bordspellen – behalve dan met Rummikub en zo uit mijn jeugd – en keek ik ook nog niks online.”

“Nee, wacht! Daarvóór, toen ik dertien, veertien was, nam ik altijd Halli Galli mee naar school en dat was echt een ding. We speelden dat iedere pauze met een steeds grotere groep. Op harde tegels, tot bloedens toe, dat was zo gezellig! Na een tijdje begon ik me in online filmpjes te verdiepen en raakte ik verslaafd aan TableTop. Daar zag je gewoon een vriendengroep lol met elkaar hebben.  Zo leerde ik Dixit kennen, Cash 'n Guns, Zombidice, allemaal door TableTop. Ik wilde dat plezier ook met mijn vrienden.”

“Dixit speelde ik toen veel met een grote meidengroep, gewoon in het gras. Heerlijk om een groep mensen bij elkaar te brengen en zoveel lol met ze te hebben. Niet lang daarna begon ik bordspelavonden te organiseren op de boot van mijn ouders [Anna’s ouders bezitten een hotelboot -red.] en ondertussen groeide en groeide mijn collectie maar. Het werd een beetje mijn handelsmerk: Anna met de spellen.”

Je noemde het Youtube-kanaal TableTop. Hoe kwam je met The Dice Tower in contact?

“The Dice Tower leerde ik later pas kennen, toen ik al naar de universiteit ging en op een bordspelvereniging voor studenten zat. Ik weet nog dat ik toen naar Spiel ging en met trillende handjes naar de Dice Tower-booth ging. Ha, wat vond ik ze toen nog eng. Ik dacht er toen al langer over om zelf dingen te maken, maar ik durfde er niets mee te doen. Ik was 21, 22 toen ze bij The Dice Tower vroegen om meer vrouwen in het team. Toen durfde ik eindelijk een filmpje in te sturen.”

Ondertussen is ze een jaar of drie en vele filmpjes verder.

Hoe is het om bij The Dice Tower te horen?

“Nou, voor mij is het vooral eenrichtingsverkeer, hoor. Ik stuur video’s in en eens per jaar zie ik ze op Spiel. Dan voel je je echt onderdeel van The Dice Tower. Ik zit ook met ze op een slack-kanaal, daar krijg ik wel wat dingen mee. En ik weet nog toen mijn dice-poppetje werd ontworpen [ieder Dice Towerlid heeft een eigen dobbelsteen-poppetje – red.] dat ik me tot de inner circle voelde behoren. Maar het is denk ik anders als je daar in Amerika zit. Ik vind het wel jammer dat ik niet echt de experience heb, omdat ik ook maar hier in Nederland zit.”

“Het meeste contact heb ik nog met Zee [Garcia, een van de Dice Tower-boegbeelden – red.] gehad, op de UK Games Expo. Daar werd ik ook echt herkend! Mensen wilden met me op de foto en een handtekening en zo. Dat was heel erg leuk, dat zou ik wel meer willen. In Nederland word ik amper herkend, kennen mensen The Dice Tower niet zo. Eigenlijk zou ik meer video’s moeten maken en vaker naar Amerika moeten gaan. Livestreams doen, op podia staan, dat zou geweldig zijn. Maar daar heb ik nu echt geen tijd voor.”

Anna mijmert even.

“Soms droom ik ervan om bij De Wereld Draait Door aan tafel te schuiven en dan de beste spellen van de maand te presenteren of zo. Ik denk er wel eens over ze te mailen. Ja, dat zou ik willen: een bordspelpersoonlijkheid hier in Nederland zijn in plaats van op afstand voor The Dice Tower. En dan laten zien dat bordspellen ook heel sociaal kunnen zijn.”

Vanwaar die zendingsdrang?

“Ik vind het belangrijk dat er eens een voorbeeld is voor de kleine Anna’s van deze wereld. Dat ze zich vrij voelen om met hun vriendinnen spellen te gaan spelen. Je rolt toch in de hobby door te kijken naar andere mensen en dat zijn dan vooral oudere mannen. Dat kan wat afschrikwekkend zijn. Ik weet nog toen ik die eerste paar spellen kocht, dat de winkelier me naar een bordspelclubje verwees. Nou, daar was ik al geweest, allemaal jongens in shirts die ze al vijf dagen aan hadden, je zag van die butt cracks op een rij. En ik daar dan naast, in een aura van geur… Ondertussen kijken ze je aan van, oeh, een meisje!”

“Ik was ook wel een vreemde eend in de bijt. Er zijn weinig jonge meisjes die zo met spellen bezig zijn.”

Je hoorde er niet zo bij?

“Ja, nou, ik speel bordspellen om een andere reden, denk ik. Ik doe het om momenten te creëren met vrienden. Tuurlijk, ik doe het ook omdat het satisfying is voor de hersenen, maar het gaat me wel om de ervaring samen. Ik voel me daarom van nature niet thuis bij zulke mannen – en let wel hè, er zijn heel veel mannen die niet zo zijn – maar van die mannen die alleen voor het spel zelf gaan en voor de cognitieve uitdaging. Het lijkt ze minder om de mensen te gaan.”

“Ik heb ook jarenlang geen zware spellen gespeeld, omdat ze mij aan dat type bordspelers deden denken. Dat zijn mensen die je het spel niet goed uitleggen en vooral zelf voor de winst gaan. Dan is het net of je hun overwinning hebt zitten enablen. Ik wil spelen met mensen die me helpen de beste zet te doen, ook al kost het ze zelf de winst. Dat is volgens mij een grote tegenstelling binnen de bordspelhobby: de mensen die alleen voor het spel gaan en de mensen die meer voor de groepservaring gaan.”

“Het lastige is, de meeste clubs en verenigingen trekken meer die eerste groep aan. Daardoor voelde ik me heel lang niet thuis tussen de bordspelers. Dat moesten dan mijn soort mensen zijn, toch? Pas later besefte ik me dat dat sociale voor mij heel belangrijk is. Ik hou wel van een drankje, van een feestje.”

“Máár,” haast Anna zich te zeggen, “ik vind het ook heel mooi dat niet-sociale nerds via bordspellen leren om te gaan met sociale interactie, als een soort safe haven. Prachtig! Maar dus niet per se waar ik voor kom.”

Wat heb je door bordspellen te spelen over jezelf geleerd?

“Hele leuke vraag! Ik ben er denk ik vooral achter gekomen hoe leuk ik het vind om samen met mensen dingen te doen. Verjaardagen zijn leuk hoor, maar je zit altijd met z’n allen in een kringetje en dat vind ik heel vermoeiend. Nee, om dan samen een ervaring te hebben, dat ik die heb gecreëerd…”

“Om een voorbeeld te noemen: een paar jaar geleden liep ik stage in het AMC en toen heb ik met de mensen daar een whatsappgroepje gemaakt en voorgesteld om samen wat spellen te spelen. Dat waren allemaal mensen die niet per se bordspelers waren. We waren ook eigenlijk maar passanten in elkaars leven, maar nu nog steeds zoeken we elkaar op om spellen te spelen en doen we zelfs weekendjes Walibi en zo. Dat hadden we dus nooit gehad als we niet spellen waren gaan spelen. Dat vind ik zo mooi aan bordspellen: dat het mensen op een meer betekenisvolle manier in je leven haalt. Je voelt in een spel ineens een klik. Dat zou je over een kop koffie nooit hebben gehad.”

“Het is daardoor meer een way of life, dat hele bordspellen spelen. De vraag is niet zo zeer: wanneer heb je bordspellen ontdekt, maar wanneer werd het een manier van leven? Ik leef voor die gezamenlijke momenten. ”

Dat heb ik nou ook! We wisselen een tijdje ervaringen uit en spreken een weekend af om weer eens onbeperkt bordspellen te spelen. Ons beider partners houden evenveel van bordspellen als wij zelf – een ideaal weekendje uit.

Ondertussen zitten we tegen de twee uur te bellen en wordt het tijd voor de afsluiting.

Hou je ook nog van andere dingen?

“Boeken. Ik lees overal, altijd, lopend, onder de douche, op de wc, altijd. Dat is mijn eerste echte hobby. Ik voel ook altijd zo’n drang om een boek in één keer uit te lezen. Dat heb ik erger nog dan bij series kijken, hoewel ik dat ook heel goed kan, uren achter elkaar. Ik lees vooral fantasyboeken, ik ben een supergrote Harry Potter-fan. Ik heb één minuscule tatoeage en die is van Harry Potter.”

Dat is één van de redenen dat Anna bijzonder goed bij mijn kinderen ligt. De andere is PokemonGo.

“Daarnaast ga ik graag naar concerten. Ik kan huilen van ontroering bij muziek, ook bij klassieke concerten. Ik beleef die dingen gewoon intens. Dat heb ik dus ook met boeken en series: die verslind ik gewoon.”

En met bordspellen. Op die noot sluiten we het interview af.

Wil je meer over Anna weten? Kijk dan eens naar haar video's op YouTube voor Budgetspelen of The Dice Tower. Wil je zelf een keer vertellen over je bordspelverslaving? Laat het ons weten in een reactie hieronder of een berichtje naar info@spellenzonderstekker.nl.